Σκάνδαλο των πυραμίδων στην Αλβανία
Τα σχήματα πυραμίδας στην Αλβανία ήταν σχήματα Πόντσι (από το επίθετο του Τσαρλς Πόντσι) που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις αναταραχές του 1997. Ξεκίνησαν να λειτουργούν το 1991 και το πρώτο σχηματίστηκε από τον Χαϊντίν Σεϊντία[1]. Αφού ξεκίνησε έργα κατασκευής ενός ξενοδοχείου στο κέντρο των Τιράνων, έφυγε για την Ελβετία μαζί με αρκετά εκατομμύρια δολάρια. Αυτή η περιοχή έγινε γνωστή ως τρύπα Χαϊντίν Σεϊντία. Αργότερα, η περιοχή έγινε πάρκο αλλά τελικά περιέπεσε στον χώρο της πορνείας. Μετά από αυτά τα γεγονότα, μερικοί πιστωτές εκκαθαρίστηκαν ενώ άλλοι όχι. Υποτίθεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των ποσών αυτών βρίσκεται ακόμα σε τράπεζες του εξωτερικού.
Ο πρώην οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Φάτος Νάνο συνελήφθη[2] και φυλακίστηκε[3] για την αντίθεση του σε αυτά τα σχήματα.
Σχήματα πυραμίδας του 1997
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1997 χρεοκόπησαν περίπου 25 σχήματα Πόντσι. Η συνολική τους αξία έφτανε τα 1.2 δισεκατομμύρια δολάρια.[4]
Sudja
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αυτό το σχήμα ιδρύθηκε από τη Μακσούντε Καντένα, επίσης γνωστή ως Σούντια, το 1993.[5] Η Καντένα δούλευε σε εργοστάσιο παραγωγής παπουτσιών. Ωστόσο, όταν συνελήφθη, η Καντένα ζούσε σε υποβαθμισμένο διαμέρισμα.[5] Μετά την κατάρρευση έλαβαν χώρα διαδηλώσεις στα Τίρανα, όπου έδρασε.
Vefa
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Vefa Holding ήταν το μεγαλύτερο σχήμα πυραμίδας στην Αλβανία. Ιδρύθηκε το 1994 από τον Βέχμπι Αλιμούτσα και εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Η Βέφα επένδυσε σε διάφορους τομείς την οικονομία, όπως ξενοδοχεία, καύσιμα, μαγαζιά και εργοστάσια. Ο βομβαρδισμός ενός σουπερμάρκετ της Βέφα λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές της 26ης Μαίου 1996 είναι πολύ γνωστός. Η Βέφα χρεοκόπησε το 1998 ενώ ο πρόεδρος της ήταν στη φυλακή.
Gjallica
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εταιρεία Gjallica δημιουργήθηκε από τρεις αξιωματικούς της πρώην κομμουνιστικής κρατικής υπηρεσίας ασφαλείας, με καταγωγή από το Κουκές. Ο πρόεδρος της εταιρείας ήταν ο Σέμσιε Κάντρια. Η εταιρεία είχε την έδρα της στην Αυλώνα. Η εταιρεία χρεοκόπησε στις 5 Φεβρουαρίου 1997, προκαλώντας βίαιες διαδηλώσεις στον Αυλώνα, η οποίες μετετράπησαν σε αντικυβερνητική εξέγερση.
Λαϊκή Δημοκρατία-Xhaferri
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1995 και άρχισε να επεκτείνει τις δραστηριότητες της στη Λούσνια, το Φιέρ, το Μπεράτ και τα γύρω χωριά. Επίσημα είχε εγγραφεί ως "ίδρυμα" αλλά στη πραγματικότητα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα σχήματα πυραμίδας στη χώρα. Στις 24-25 Ιανουαρίου 1997 ξέσπασαν βίαιες διαδηλώσεις στη Λούσνια, λόγω της σύλληψης του αρχηγού του σχήματος Ραπούς Τζαφέρι δύο μέρες νωρίτερα, στις 22 Ιανουαρίου.
Populli
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εταιρεία Populli (Λαός) δημιουργήθηκε στις 16 Ιουλίου 1996 και έδρασε στις ίδιες περιοχές που έδρασε ο Τζαφέρι. Ο πρόεδρος της ήταν ο Μπασκίμ Ντρίζα, πρώην πράκτορας της κρατικής υπηρεσίας ασφαλείας. Συνεργάστηκε με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, παρέχοντας χρηματοδότηση για τις εκστρατείες και τα δελτία τους. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του 1997, φυγαδεύτηκε με ελικόπτερο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πλήρης κατάλογος σχημάτων πυραμίδας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Populli
- Demokracia Popullore-Xhaferri
- Kamberi
- Cenaj
- Silva
- Malvasia
- Kambo
- Grunjasi
- Dypero
- Bashkimi
- Beno
- Pogoni
- B&G
- Kobuzi
- Arkond
- Adelin
- A.Delon
- Agi
- M.Leka Company
- Global Limited Co.
- Çashku
Τα εννέα κορυφαία σχήματα (εταιρείες) ανά αριθμό πιστωτών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Εταιρεία | Αριθμός πιστωτών |
|---|---|
| Gjallica | 8.632 |
| VEFA | 59.005 |
| Cenaj | 19.078 |
| Kamberi | 13.241 |
| Sude | 12.991 |
| Beno | 10.793 |
| Silva | 4.490 |
| M.Leka | 2.464 |
| Global | 1.793 |
| Συνολικά | 132.487 |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Andrew Gumbel Lushnje (1997-02-06). «Albanian 'financiers' fail to play the game | World | News». The Independent. https://www.independent.co.uk/news/world/albanian-financiers-fail-to-play-the-game-1277155.html. Ανακτήθηκε στις 2016-02-10.
- ↑ Rexhina Nano (2008). Të jetosh kohën. Botimet DUDAJ. σελ. 123.
- ↑ Jeffries, Ian (1996). A Guide to the Economies in Transition. σελ. 379. ISBN 0-415-13684-9.
- ↑ «Finance & Development, March 2000 - The Rise and Fall of Albania's Pyramid Schemes». Imf.org. 1 Μαρτίου 2000. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ 5,0 5,1 Glauber, Bill (23 February 1997). «It's bad in Albania and it's about to get worse Failed pyramid deals spread fear, unrest». Baltimore Sun. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-03-04. https://web.archive.org/web/20140304151658/http://articles.baltimoresun.com/1997-02-23/news/1997054002_1_pyramid-schemes-albania-lato. Ανακτήθηκε στις 27 August 2012.
Άλλες πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Rënia e Demokracisë", Afrim Krasniqi, 1998, Eurorilindja
- "Unë e pashë kush e dogji Vlorën", Gëzim Zilja, 2000, Pelioni